(......Η "αποφένια" είναι η αυθόρμητη αντίληψη συσχετίσεων και νοημάτων γεγονότων άσχετων μεταξύ τους. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον K. Conrad το 1958 (Brugger).
Ο Peter Brugger του τμήματος Νευρολογίας της Πανεπιστημιακής Κλινικής της Ζυρίχης, δίνει παραδείγματα αποφένιας από το βιβλίο Occult Diary (Απόκρυφο Ημερολόγιο) του August Strindberg, με την περιγραφή του ψυχωτικού επεισοδίου του ίδιου το συγγραφέα:
"…..Βλέπει κλαδιά στο έδαφος και τα βλέπει σαν να σχηματίζουν ελληνικά γράμματα που τα ερμηνεύει ότι είναι το όνομα κάποιου και νιώθει ότι τώρα ξέρει το όνομα του ανθρώπου που τον καταδιώκει. Βλέπει κλαδιά στον πάτο ενός μπαούλου και τα βλέπει να σχηματίζουν την πεντάλφα..."
Σύμφωνα με τον Brugger, "Η τάση να βλέπουμε συσχετίσεις μεταξύ φαινομενικά ασυσχέτιστων αντικειμένων ή ιδεών πιθανότατα συνδέει την ψύχωση με την δημιουργικότητα...η αποφένια και η δημιουργικότητα μπορεί να ιδωθούν και σαν τις δυο όψεις του ίδιου νομίσματος". Τότε, κάποιοι από τους πιο δημιουργικούς ανθρώπους στο κόσμο πρέπει να είναι οι ψυχαναλυτές και οι θεραπευτές που χρησιμοποιούν τέστ όπως το τέστ Ρόρσαχ και που βλέπουν πρότυπα παιδικής κακοποίησης πίσω από κάθε συναισθηματικό πρόβλημα. Ο Brugger σημειώνει ότι κάποιος ψυχαναλυτής νόμιζε ότι είχε βρει στοιχεία που υποστηρίζουν τη θεωρία του φθόνου του πέους, επειδή μετά από ένα τεστ περισσότερες γυναίκες από άντρες δεν επέστρεψαν τα μολύβια τους. Κάποιος άλλος ξόδεψε εννιά σελίδες σε ένα έγκυρο περιοδικό για να περιγράψει το πως οι χαραμάδες στα πεζοδρόμια είναι γυναικείοι κόλποι και τα πόδια είνα πέη, και το παλιό ρητό περί του να μην πατάμε στις χαραμάδρες στην πραγματικότητα είναι μια προειδοποίηση να μείνουμε μακριά από το γυναικείο όργανο αναπαραγωγής. Η έρευνα του Brugger υποδεικνύει ότι υψηλά επίπεδα ντοπαμίνης επηρεάζουν την τάση να βρίσκουμε νόημα, πρότυπα και σημασία εκεί που δεν υπάρχουν και ότι η τάση αυτή σχετίζεται με την τάση για πίστη στο παραφυσικό....Πηγή: www.skepdic.gr)
Μόνο η τρέλα μπορεί να μας βγάλει από αυτό το αδιέξοδο, ενδεχομένως για να μας βάλει σε ένα άλλο. Και οι ουσίες, φυσικά.
Ο Peter Brugger του τμήματος Νευρολογίας της Πανεπιστημιακής Κλινικής της Ζυρίχης, δίνει παραδείγματα αποφένιας από το βιβλίο Occult Diary (Απόκρυφο Ημερολόγιο) του August Strindberg, με την περιγραφή του ψυχωτικού επεισοδίου του ίδιου το συγγραφέα:
"…..Βλέπει κλαδιά στο έδαφος και τα βλέπει σαν να σχηματίζουν ελληνικά γράμματα που τα ερμηνεύει ότι είναι το όνομα κάποιου και νιώθει ότι τώρα ξέρει το όνομα του ανθρώπου που τον καταδιώκει. Βλέπει κλαδιά στον πάτο ενός μπαούλου και τα βλέπει να σχηματίζουν την πεντάλφα..."
Σύμφωνα με τον Brugger, "Η τάση να βλέπουμε συσχετίσεις μεταξύ φαινομενικά ασυσχέτιστων αντικειμένων ή ιδεών πιθανότατα συνδέει την ψύχωση με την δημιουργικότητα...η αποφένια και η δημιουργικότητα μπορεί να ιδωθούν και σαν τις δυο όψεις του ίδιου νομίσματος". Τότε, κάποιοι από τους πιο δημιουργικούς ανθρώπους στο κόσμο πρέπει να είναι οι ψυχαναλυτές και οι θεραπευτές που χρησιμοποιούν τέστ όπως το τέστ Ρόρσαχ και που βλέπουν πρότυπα παιδικής κακοποίησης πίσω από κάθε συναισθηματικό πρόβλημα. Ο Brugger σημειώνει ότι κάποιος ψυχαναλυτής νόμιζε ότι είχε βρει στοιχεία που υποστηρίζουν τη θεωρία του φθόνου του πέους, επειδή μετά από ένα τεστ περισσότερες γυναίκες από άντρες δεν επέστρεψαν τα μολύβια τους. Κάποιος άλλος ξόδεψε εννιά σελίδες σε ένα έγκυρο περιοδικό για να περιγράψει το πως οι χαραμάδες στα πεζοδρόμια είναι γυναικείοι κόλποι και τα πόδια είνα πέη, και το παλιό ρητό περί του να μην πατάμε στις χαραμάδρες στην πραγματικότητα είναι μια προειδοποίηση να μείνουμε μακριά από το γυναικείο όργανο αναπαραγωγής. Η έρευνα του Brugger υποδεικνύει ότι υψηλά επίπεδα ντοπαμίνης επηρεάζουν την τάση να βρίσκουμε νόημα, πρότυπα και σημασία εκεί που δεν υπάρχουν και ότι η τάση αυτή σχετίζεται με την τάση για πίστη στο παραφυσικό....Πηγή: www.skepdic.gr)
Μόνο η τρέλα μπορεί να μας βγάλει από αυτό το αδιέξοδο, ενδεχομένως για να μας βάλει σε ένα άλλο. Και οι ουσίες, φυσικά.
Έχουμε κοντά μας την κυρία Κομνηνού, που μας δείχνει τις φωτογραφίες του εξοχικού της στο Αίγιο. Μια πραγματική έπαυλη, με δωρικούς κίονες, αναγεννησιακά συντριβάνια και μικρά αγαλματίδια στην περίμετρο, που θα μπορούσαν να κάνουν τον Μπλέικ Κάρριγκτον να σκίσει το μεταξωτό ρομπάκι του από το κακό του. Όλα τόσο πλούσια, τόσο άφθονα, τόσο εκτός τόπου και χρόνου.
Και, μέσα σε αυτές τις φωτογραφίες "Να, εδώ αχνοφαίνεται ο συγχωρεμένος ο άνδρας μου (σ.σ. ο οποίος πρέπει να εκτελέστηκε από τους ντόπιους για κατάχρηση κακογουστιάς), πίσω από το φυτό". Ούτε η φαντασία δύο πολιτικών μηχανικών και μιας αρχιτέκτονος, ούτε τα πρεσβυωπικά μου γυαλιά μπόρεσαν να εντοπίσουν τη φιγούρα του αδικοχαμένου σύζυγου πίσω από τον κάκτο που μας υποδείχθηκε. Κοιταχτήκαμε σιωπηλά μεταξύ μας. Παύση-βύσσινο-αεροπλάνο. Η κυρία Κομνηνού έγειρε κ πάλι το κεφάλι της προς τα κάτω, σχεδόν κολλώντας τα γυαλιά της στη φωτογραφία. "Αχ, όμορφος ήσουνα". Και αρχίζει μια ιστορία χωρίς συνοχή, χωρίς αρχή, χωρίς τέλος, για βιασμένες ψυχές, χαμένες ταυτότητες, παιδικά όνειρα, σχέδια ανέγερσης ορόφου, πισίνας, όλα μαζί, μια σουρεάλ στραπατσάδα, που για να την αναλύσεις θα πρέπει να έχεις διδακτορικό από τον Υalom και να έχεις μασουλήσει λιβάδια μεσκάλ.
Γέλασε δυνατά. Και χαμογέλασα κι εγώ.
Η κυρία Κομνηνού από δω και πέρα θα είναι ο δικός μου, ο κατάδικός μου Keith Moon, ο οποίος χτυπά το γεμάτο LSD κεφάλι του πάνω στο ταμπούρο, λίγο πριν καταρρεύσει μεγαλόπρεπα, στο κατάμεστο Cow Palace, ενώ τα ηχεία βαράνε στην τσίτα το θρυλικό Baba O' Riley.
Δεν με ενδιαφέρει πλέον η ψύχωση της φράου Κομνηνού, ούτε το σχέδιο της, ούτε το πλάνο ανακαίνισης, ούτε τα στατικά του εκτρώματος. Δεν ξέρω αν είναι αυτό της το χαμόγελο που με παρασύρει (και δε μπορώ να μη σκεφτώ τον Ντοστογιέφσκι, που λέει ότι μπορείς, από το γέλιο και μόνο, να πεις με βεβαιότητα ότι επιτέλους γνώρισες έναν καλό άνθρωπο), ή αν είναι αυτή η μαγεία που ξέρεις ότι θα ζήσεις, ακροβατώντας μαζί της μεταξύ αληθινού και φανταστικού, μεταξύ ψύχωσης και δημιουργικότητας.
Δεν ξέρω αν είναι τελικά η δική της η τρέλα που με απογειώνει, ή αν απλώς οι ιστορίες της ανάβουν το φυτίλι της δικής μου. Άλλωστε δεν είναι η φωνή που υπαγορεύει την ιστορία, έλεγε ο Καλβίνο, είναι το αυτί. Και εγώ μαζί σου κυρία Κομνηνού μου, ακούω μουσικές, βλέπω εικόνες, ανάβω τσιγάρο, γράφω και ετοιμάζομαι για το ταξίδι σου.
Για το ταξίδι μας.